Počela zima, danas najkraći dan u godini
Tri minuta posle ponoći počela je zima za stanovnike na severnoj Zemljinoj polulopti, dok je u istom trenutku na južnoj polulopti počelo ljeto.
Na dan početka zime obdanica je najkraća, a noć najduža, sunce će u Beogradu izaći u 7.13 sati, a zaći će u 16 časova, tako da će obdanica trajati nešto manje od devet, a noć oko 15 sati.
Zemljina rotacija usporava vremenom uslijed Mjesečeve gravitacije, pa će tokom svake naredne zimske kratkodnevice noć trajati nešto duže nego prethodnih godina.
Tako se svake godine, procjenjuju naučnici, dužina dana poveća se za oko 15 do 25 milionitih dijelova sekunde. Možda vam to zvuči neznatno malo, ali se časovnici moraju podešavati na svakih nekoliko godina, za barem jednu sekundu.
Ipak, dok ne dođemo do proljećne ravnodnevice, možda će vas zanimati zašto je mjerenje vremena tako komplikovano.
Jedan od razloga je taj što solarni dani nikad ne traju tačno 24 sata.
"Zapravo, samo četiri puta u toku godine, dan traje tačno 24 sata, ali nikad u decembru", kaže astronom Stiven Harli, koji vodi popularan blog pod nazivom Science Geek.
"Najkraći je početkom septembra, kada traje 23 sata 59 minuta i 30 sekundi, a najduži u decembru 24 sata i 30 sekundi".
Postoje dva razloga zbog kojih trajanje solarnog dana varira. Prvo, Zemljina osa je blago iskrivljena - 23,5 stepeni od vertikale - a drugi je taj što brzina okretanja naše planete oko Sunca takođe varira i povećava se što je planeta bliža Suncu, a smanjuje što se više udaljava.
"Solarni dani u decembru traju u prosjeku 24 sata i 30 sekundi, ali naši časovnici i dalje pretpostavljaju da svaki dan ima tačno 24 sata. Kumulativno pomjeranje objašnjava zašto sunce zalazi sve ranije, a jutra ostaju mračna sve do nekoliko nedjelja od zimske kratkodnevice".
Možda će vam ova pojava biti jasnija, ako imate u vidu istoriju mjerenja vremena.
Naime, Velika Britanija proteže se na 9,55 stepeni geografske dužine. Pošto je 15 stepeni ekvivalent jednom satu, vremenska razlika između dva grada na suprtotnim krajevima Britanije je nešto oko 38 minuta.
Međutim, dolaskom željeznice u Britaniju tokom 19. vijeka, razlika je postala nepraktična, a pa je isto vrijeme primjenjeno na cijelu državu.
Takođe, u to vrijeme mehanički časovnici već su bili vrlo tačni i uveden je i standard - srednje vrijeme po Griniču.
Usvajanje srednjeg vremena ima za posljedicu to što su naši časovnici tokom cijele godine u neskladu sa Suncem, zahvaljujući Zemljinoj eliptičnoj orbiti.
