Tajna evolucije: Da nije ptica, komarci bi bili k'o rode!
Sva je prilika da pticama treba da zahvalimo što su današnji insekti uglavnom sitna stvorenja, a ne čudovišta sa krilima širokim jedan metar. Naučnici, naime, tvrde da su insekti u svojoj evoluciji krenuli pravcem koji favorizuje mali rast, kako bi mogli lakše da manevrišu u vazduhu i tako se zaštitili od svojih najvećih neprijatelja - prvih ptica koje su se razvile od dinosaurusa.
Tokom istorije naše planete, džinovski insekti su postojali tokom perioda u kojima je atmosfera bila bogata kiseonikom - a prije 300 miliona godina imali su raspon krila od oko jednog metra.
Najveće razmjere dostigli su tokom kasnog perioda karbona i ranog perioda perma. U to vrijeme, nebom su vladala džinovska leteća bića nalik današnjim vilinim konjicima, s rasponom krila i do 1,5m.
Vjeruje se da je ovoliki rast insekata omogućio visok nivo kiseonika u atmosferi. On je insektima dopuštao da kroz male cijevi za disanje (traheje), koje koriste umjesto pluća, usisaju dovoljno kiseonika za održavanje ovako velike tjelesne mase.
Maksimalna veličina insekata pratila je nivo kiseonika i u drugim periodima Zemljine istorije, smanjujući se i povećavajući se u skladu s tim koliko je vazduh pogodan za disanje, pokazuju rezultati do kojih su došli američki istraživači.
Tokom ere dinosaurusa nešto se, međutim, promijenilo: pojavile su se ptice.
Vazdušne bitke iz doba krede: Ptice protiv insekata
- Negdje pri kraju doba jure i na početku doba krede, prije oko 150 miliona godina, iznenada je nastupio obrt: nivo kiseonika je porastao, ali insekti su se smanjili, a to se vrlo upadljivo poklapa sa evolucijom ptica - tvrdi dr Metju Klefam, rukovodilac studije na ovu temu, sprovedene na Univerzitetu Kalifornije u Santa Kruzu.
Sa pticama koje ih love, potreba za lakim manevrisanjem u vazduhu postala je pokretačka sila evolucije insekata, a to je (na našu sreću) išlo u prilog njihovim manjim razmjerama.
Ograničeni dokazi kojima raspolažemo ukazuju da se veličina insekata smanjila kada su nebom, u poznom trijasu, zavladali leteći reptili, pterosaurusi, dok je do drugog smanjivanja došlo pri kraju perioda krede, prije oko 90 miliona do 65 miliona godina, što dr Klafam pripisuje sve boljim letačkim sposobnostima i većoj specijalizaciji ptica, koje su u to doba već počele da podsjećaju na današnje.
